ดอยคำก่อตั้งขึ้นจากแนวพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตรหรือในหลวงรัชกาลที่ 9 ที่ทรงมีพระราชประสงค์ในการแก้ไขปัญหาความทุกข์ยากของราษฎรและปัญหาการปลูกฝิ่นบนพื้นที่สูงทางภาคเหนือของไทย พระองค์จึงพระราชทานแนวพระราชดำริให้ส่งเสริมการปลูกพืชชนิดอื่นทดแทนและก่อตั้งโรงงานอาหารหลวงในปี พ.ศ. 2515 เพื่อดำเนินการส่งเสริม รับซื้อ พัฒนา และแปรรูปผลผลิต เพื่อให้ได้มาซึ่งผลิตภัณฑ์ส่งเสริมสุขภาพที่มีคุณภาพในราคาเป็นธรรม สามารถจับต้องได้ ต่อมาในปี พ.ศ.2537 ได้จัดตั้งองค์กรเป็นนิติบุคคลภายใต้ชื่อ “บริษัท ดอยคำผลิตภัณฑ์อาหาร จำกัด” ดำเนินธุรกิจอุตสาหกรรมผลไม้แปรรูป เพื่อความสะดวกในการดำเนินธุรกิจเชิงพาณิชย์ โดยรองรับผลผลิตของมูลนิธิโครงการหลวงและเกษตรกรในพื้นที่โดยรอบโรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูป ทั้ง 3 แห่ง ได้แก่ อ.ฝาง จ.เชียงใหม่ อ.แม่จัน จ.เชียงราย และอ.เต่างอย จ.สกลนคร เพื่อผลิตสินค้าที่มีคุณภาพภายใต้ชื่อตราผลิตภัณฑ์ “ดอยคำ”
ปัจจุบันดอยคำกลายเป็นที่รู้จักกันในนามของแบรนด์เพื่อสุขภาพที่นำผลผลิตทางการเกษตรมาแปรรูปให้เป็นผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ เช่น น้ำผลไม้ ผลไม้อบแห้ง นมถั่วเหลือง สมุนไพรผง แยมทาขนมปัง ผลไม้ในน้ำเชื่อม น้ำผึ้ง และอื่น ๆ อีกมากมาย ซึ่งยุทธศาสตร์การดำเนินธุรกิจของ “ดอยคำ” ให้ความสำคัญกับการพัฒนาสินค้าใหม่ไม่ต่ำกว่า 4 – 5 ผลิตภัณฑ์ต่อปี โดยสินค้าใหม่ต้องมีความแตกต่างจากที่มีขายอยู่แล้วในตลาด เพื่อสร้างทางเลือกให้กับผู้บริโภค มากกว่าที่จะไปแย่งชิงส่วนแบ่งการตลาดจากแบรนด์อื่น โดยเน้นคุณภาพเป็นหลักอีกทั้งยังมีการตั้งราคาตามต้นทุนของวัตถุดิบจริง ทำให้สามารถขายในราคาที่เหมาะสมและแตกต่างจากราคาท้องตลาด ทั้งหมดนี้ก็เพื่อเป็นประโยชน์ต่อผู้บริโภคซึ่งเป็นประชาชนคนไทยทั้งประเทศ
ดอยคำหวังที่จะยกระดับชีวิตความเป็นอยู่ของเกษตรกรไทยให้มีอาชีพเลี้ยงตนเองได้และสามารถพัฒนาคุณภาพชีวิตในระยะยาวได้ จึงได้สานต่อพระราชปณิธาณ นำศาสตร์พระราชามาประยุกต์ ส่งเสริมและช่วยเหลือเกษตรกรไทย ซึ่งโมเดลธุรกิจเพื่อสังคมของดอยคำนี้ได้รับการยอมรับในระดับประเทศ ควบคู่ไปกับการมุ่งพัฒนาชุมชนให้เกิดความเข้มแข็งและมีคุณภาพชีวิตที่ดีอย่างยั่งยืน จนได้รับรางวัลจากยุโรป 6 รางวัล พร้อมการรับรองตราสัญลักษณ์ Thailand Trust Mark ซึ่งเป็นส่วนช่วยรับรองในเรื่องคุณภาพของสินค้า ทำให้ผู้บริโภค คู่ค้า ทั้งในประเทศและต่างประเทศเกิดความมั่นใจและให้การยอมรับเชิงบวก เป็นเครื่องการันตีให้ผู้บริโภคเห็นว่าสินค้าของดอยคำนั้นคุ้มราคาอย่างแท้จริง
ด้วยพระปรีชาสามารถของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตรในการพระราชทานแนวพระราชดำริ จนเกิดแบรนด์ดอยคำที่ประสบความสำเร็จ และนำรายได้มาสู่แบรนด์ เกษตรกรและคู่ค้าจำนวนมาก โดยยังคงยึดมั่นว่าจะเป็นแบรนด์แห่งความสุขบนความพอเพียง ไม่มุ่งหวังการแสวงหาประโยชน์สูงสุดในการทำธุรกิจ แต่เป็นแบรนด์ที่แสวงหาการเติบโตทั้งในด้านมาตรฐานคุณภาพของผลิตภัณฑ์ ความเอื้อเฟื้อช่วยเหลือกัน และสร้างประโยชน์เพื่อให้เกิดความยั่งยืนร่วมกันในสังคม
